Jeszcze kilka słów o antysemityzmie

Pojęcie antysemityzmu jest bardzo złożone. Jego geneza i najwcześniejsze przejawy są nadal przedmiotem sporów. Nie było jeszcze słowa, a antysemityzm już istniał.  Pierwsze oskarżenie Żydów  o bogobójstwo – spowodowanie śmierci Chrystusa – zostało wyrażone przez Melito, biskupa Sardes w 167 roku.

Natomiast termin antysemityzm wprowadził do powszechnego obiegu pod koniec XIX w. niemiecki publicysta Wilhelm Marr. Żydzi pozbawieni własnej ojczyzny, pielęgnujący swą odrębność, postrzegani byli jako obcy  o jakichś ukrytych celach. W XIX w. wraz z rodzeniem się nacjonalizmów i państw narodowych pojawiły się nawet oskarżenia o ich dążenie do przejęcia władzy nad światem.

Apogeum antysemityzm osiągnął po dojściu do władzy Hitlera w 1933 r. Wówczas

w majestacie prawa urządzono czystkę, usuwając Żydów ze stanowisk urzędniczych, z adwokatury, ze stanowisk akademickich, ze środków przekazu. Nazizm obsadził Żydów niemieckich – całkowicie zasymilowanych – w roli kozła ofiarnego winnego klęsce Rzeszy w I wojnie światowej i wszystkich jej negatywnych konsekwencji. Nazistowskie kampanie propagandowe miały na celu pozbawić Żydów człowieczeństwa i godności. Pisano o nich jako robactwie i nosicielach zarazy, urabiając w ten sposób grunt pod tzw. ostateczne rozwiązanie kwestii żydowskiej, jakim miało być ich fizyczne unicestwienie.

Publikacją, nawołującą do nienawiści rasowej i piętnującą Żydów było Mein Kampf Adolfa Hitlera (1925r.) 

W miarę pojawiania się kolejnych odmian antysemityzmu, wyróżniono trzy jego rodzaje, według których zaczęto klasyfikować wszelkie jego przejawy. Za najstarszy rodzaj antysemityzmu uznany został antysemityzm tradycyjny, zakorzeniony w przesłankach natury religijnej. Obok antysemityzmu tradycyjnego bardzo istotnym, chociaż kształtującym się później był antysemityzm nowoczesny, bazujący na teorii spiskowej dziejów. Sugerował on, że Żydzi, dzięki wpływom politycznym, ekonomicznym i kulturowym dążą do panowania nad światem i ludzkością, co ma wynikać z realizacji koncepcji narodu wybranego przez Boga Jahwe. Ostatnią, stosunkowo najmłodszą wersją antysemityzmu jest antysemityzm współczesny, którego genezę zapoczątkował konflikt izraelsko – arabski na Bliskim Wschodzie. Narodził się on jako wyraz antypatii w stosunku do Żydów odnoszących sukcesy w zmaganiach z ludnością arabską i jest on charakterystyczny dla syndromu solidarności z ofiarą, bez względu na przyczynę jej cierpienia, szczególnie żywego w środowiskach lewicowych.

                                   Cytat pochodzi z opracowania Łukasza Opozda

Centrum Badań Holokaustu, Uniwersytet Jagielloński

Wiersz Mordechaja Gebirtiga

To boli

To boli

to tak strasznie boli...

Nie szał nienawiści, którą płonie wróg,

nie bezmiar niedoli

i nie razów stuk.

Nie gwiazda Syjonu

na Żyda ramieniu

na znak, że to Żyd,

bo to będzie dla nich –

dla nich – aż do zgonu –

poprzez pokolenia –

tylko dla nich

wstyd.

To boli

to tak strasznie boli,

gdy nie obcy, wróg,

lecz ten, co w niewoli

tak samo, jak my

młody polski chłopiec i polska dziewczyna

z męki naszej drwi...

...że wśród bród żydowskich

podeptanych w pyle

piękny orzeł polski, dumny orzeł biały

leży tu w bezsile.

Gdy się z tego śmieją,

kiedy hańbi Żydów

pospólny wróg nasz –

to tak, jakby sami

dla wiecznego wstydu

pluli sobie w twarz...

Załącznik 9

...choć – jak my – w niewoli.

I to właśnie boli,

to tak strasznie boli...

przełożył Jerzy Ficowski